Logo: Powiat Średzki Gmina Międzyrzecz

Logo: MigamMigam Logo: BIPBIP
Twoja przeglądarka nie może wyświetlić obiektu - pogoda

Informacje

06-10-2020

Nie uwierzycie. Ten piec ma ponad 400 lat!

Ilustracja do informacji: Nie uwierzycie. Ten piec ma ponad 400 lat!
Odkryty na plantach zabytkowy piec jest kolejnym świadectwem jakże bogatej historii naszego miasta. Archeolodzy zabezpieczyli znalezisko, które po sporządzeniu dokumentacji zostanie zasypane. – Może nasi następcy odkryją je za kolejne kilkaset lat – mówi archeolog Hubert Augustyniak.

Piec z przełomu XVI i XVII w. odkryto  podczas prac na skwerze między ul. Kazimierza Wielkiego i rynkiem. Zabytek zabezpieczyli archeolodzy z Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Świdnicy.
 
– To tak zwany piec garnkowy z przełomu XVI i XVII wieku. Podobny odkryto kilkanaście lat temu podczas badań przy ul. Chłodnej. Takie piece występowały w domach bogatych mieszczan. Koło nich zazwyczaj znajdowały się posłania  domowników - zaznacza pochodzący z naszego miasta dyrektor świdnickiego muzeum Robert Michalak, który kieruje badaniami naukowymi na plantach  – Duża część kafli znajduje się w dobrym stanie. Pozostałe uda się zrekonstruować.
 
Badania na plantach prowadza też Hubert Augustyniak i Monika Kaczmarek ze świdnickiego. muzeum. W poniedziałek rano zastaliśmy ich w płytkim wykopie, kiedy oczyszczali fundamenty pieca. Ten etap badań dobiega już końca. Po sporządzeniu dokumentacji zabytek zostanie zasypany. Podobnie jak kilkusetletnia studnia, którą w A. Michalak odkrył w 2014 r. na głównym skrzyżowaniu podczas remontu ówczesnej ulicy Waszkiewicza (obecnie to ul. Kazimierza Wielkiego).
Wcześniej A. Michalak nadzorował remonty ulic w centrum miasta i odkrył przy tym wiele ciekawych artefaktów. Np. na Młyńskiej natrafił na tajemniczy tunel, który okazał się piwnicą. Lista jego odkryć jest znacznie dłuższa. Znajduje się na niej średniowieczny tasak bojowy oraz drewniane belki, którymi  przed wiekami utwardzono obecną ulicę Wesołą.
 
Badania na skwerze będą kontynuowane.  Wcześnie natrafiono tam na fundamenty budynków. Przypominamy, że do 1945 r. ten kwartał miasta był zabudowany kamienicami. Niestety, część z nich została zniszczona po zajęciu miasta przez Rosjan na przełomie stycznia i lutego 1945 r. Później zostały rozebrane, a cegły wysłano na odbudowę Warszawy. - W tym kwartale mieszkali najbogatsi mieszczanie – zaznacza A. Michalak.

Na zabytkowy piec natrafiono podczas prac prowadzonych na plantach w centrum miasta (to jedna z odsłon programu rewitalizacji zieleni i miejsc rekreacji, o którym wiele razy informowaliśmy na stronach internetowych i w lokalnych mediach – przypomina Urząd Miejski). Po zakończeniu prac ustawiona tam zostanie  rzeźba twórcy naszego muzeum Alfa Kowalskiego oraz okolicznościowy kamień z makietą miasta, sporządzoną na podstawie planu Międzyrzecza, sporządzonego w 1780 r. przez inżyniera Harnisza.  
18-06-2019

Oni odbudowali Międzyrzecz

Ilustracja do informacji: Oni odbudowali Międzyrzecz
Ponad 30 osób wzięło udział w obchodach Dnia Pioniera, które odbyły się w sobotę w ratuszu. Wspominali m.in. nieżyjących już międzyrzeczan, którzy po zakończeniu drugiej wojny światowej przywrócili miastu polskość oraz odbudowali je ze zgliszcz pozostawionych przez Niemców i Rosjan.
 
Dzień Pioniera to gminne święto, ustanowione przez kilkoma laty przez radę miejską na wniosek radnego Andrzeja Chmielewskiego. W sobotnich obchodach wzięło udział ponad 30 osób, które osiedliły się w Międzyrzeczu i pobliskich wioskach po zakończeniu drugiej wojny światowej.
 
– Ich pierwsze lata na Ziemi Międzyrzeckiej były bardzo trudne. Brakowało wszystkiego. Mieli jednak ogromną energię i wiarę w lepszą przyszłość. Przywrócili miastu polskość i odbudowali je z wojennych zgliszcz – mówi A. Chmielewski.
 
Uroczystość poprzedziła msza święta, odprawiona w południe w kościele pw. Św. Wojciecha. Po zakończeniu nabożeństwa jego uczestnicy przeszli do ratusza, gdzie przywitani zostali przez burmistrza Remigiusza Lorenza. Samorządowiec podkreślał ich zasługi dla miasta i gminy. Podziękował im za wiele lat pracy i odbudowę miasta z ruin, pozostawionych przez Niemców i Rosjan w 1945 r.
 
Przy kawie, ciastach i owocach osadnicy wspominali pierwsze powojenne lata oraz nieżyjące już osoby, które przywróciły miastu polskość (Ziemia Międzyrzecka należała bowiem do Polski od średniowiecza do drugiego rozbioru w 1793 r.).
 
Głos zabrali m.in. Ireneusz Jarnut, Kazimierz Kulas i Wacław Nycz. Opowiadali o zasłużonych dla Międzyrzecza osobach. M.in. byłym nauczycielu i regionaliście Stefanie Cyraniaku, społeczniku i wynalazcy preparatów leczniczych TP1 i TP2 Tadeuszu Podbielskim i twórcy muzeum Alfie Kowalskim. Do wspólnych śpiewów zachęcała ich 85-letnia Helena Bury, która drugą wojnę spędziła z rodzicami na Syberii.
 
Artystycznych akordem imprezy był koncert Chóru Piccolo i Międzyrzeckiego Chóru Kameralnego pod dyrekcją Wojciecha Witkowskiego i przy akompaniamencie Ewy Witkowskiej.
 
Burmistrz podkreślał znaczenie takich spotkań. Zaznaczał, że mimo ciężkich powojennych lat osadnicy potrafili się wspaniale bawić. – Jesteście skarbnicą wiedzy o mieście i drogowskazem dla następnych pokoleń – mówi.
06-11-2015

Historia miasta

Międzyrzecz należy do najstarszych grodów na ziemiach polskich. Całkowicie pewne informacje o nim pochodzą już z 1005 r. z "Kroniki" Thietmara. Sprzyjające warunki naturalne wpłynęły na powstanie tu wspólnoty terytorialnej, górującej poziomem ekonomicznym, społecznym i politycznym nad pozostałymi ośrodkami osadniczymi dorzecza dolnej Obry. O znaczeniu militarnym i politycznym Międzyrzecza przekonani byli nasi średniowieczni władcy co zostało udokumentowane u Galla Anonima w 1094 r. oraz w 1230 r. Położenie na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych było silnym bodźcem do rozwoju ekonomicznego grodu. Przez Międzyrzecz biegły drogi z Gniezna do Magdeburga, ze Szczecina do Wrocławia i dalej do Krakowa. Nie dziwi więc fakt uzyskania praw miejskich przez Międzyrzecz przed rokiem 1248. Rozwojowi miasta sprzyjało jego wyjątkowo obronne położenie w widłach dwóch rzek: Obry i Paklicy. Od strony południowej i wschodniej gród osłonięty był wałem obronnym, za którym znajdowała się fosa. Jej wody opływały dość stromy wzgórek, na szycie którego mieściła się właściwa twierdza. Międzyrzecz odgrywał niezwykle ważną rolę jako strażnica zachodniej granicy Polski. Równocześnie, obok grodu, rozwijała się osada miejska, która z czasem rozrosła się w ośrodek przemysłu sukienniczego co potwierdzone zostało w 1520 r. Pięknie odbudowany przez Kazimierza Wielkiego, gród stał się siedzibą bogatego starostwa (starostą międzyrzeckim był m. in. kanclerz Jan Zamoyski).
 
  
 
Wewnętrzne rozplanowanie średniowiecznego Międzyrzecza, oparło się na drodze prowadzącej z Poznania na międzyrzecki zamek. W części staromiejskiej w dużym stopniu zachował się do dnia dzisiejszego charakterystyczny dla układu ulic średniowiecznego miasta wachlarzowaty ich przebieg: trzy główne ulice zbiegają się promieniście swymi wylotami przy moście wiodącym ku zamkowi. Taki przebieg ulic podyktowały również warunki topograficzne, zamykające ramionami rzek obszar miasta w trójkąt. Rynek znajdował się przy głównej ulicy miasta, wiodącej w kierunku Poznania. Na środku rynku wznosił się ratusz zaopatrzony w wieżę. Przylegały do niego budy kramarskie. W pobliżu rzeki znajdowała się łaźnia miejska. Trwałym elementem w sylwetce miasta był kościół parafialny św. Jana Chrzciciela. Pokojowe czasy schyłku średniowiecza sprzyjały rozwojowi miasta. Drogi wiodące do Międzyrzecza były w dalszym ciągu intensywnie uczęszczane.
 
  
 
Z zachowanych źródeł historycznych wynika, że w połowie XV wieku Międzyrzecz był największym miastem na zachodnich krańcach Wielkopolski. Szybki rozkwit miasta trwał do końca XVI wieku. Następne dwa wieki były okresem jego zahamowania, a nawet regresu. W XVII wieku miasto dotknęły liczne klęski w postaci epidemii chorób, pożarów oraz burzenia zabudowy i grabienia mieszkańców przez przechodzące i stacjonujące tu wojska. Zmian nie przyniósł wiek XVIII. Nowa seria krzywd ze strony przechodzących i stacjonujących wojsk rozpoczęła się jeszcze w 1698 roku. W 1710 roku szalała w mieście zaraza, a latem 1731 roku - pożar. Kolejne lata klęsk to 1735, 1744, 1758-61 i 1759. O skali upadku miasta świadczy malejąca liczba jego mieszkańców. O ile pod koniec XVI wieku, w fazie rozkwitu, Międzyrzecz liczył 10.000 mieszkańców, to w okresie Księstwa Warszawskiego liczba międzyrzeczan spadła do 3.500 osób.
 
W roku 1793 w ramach II rozbioru Polski Międzyrzecz wraz z całą Wielkopolską został zagarnięty przez Prusy. Kongres wiedeński potwierdził przynależność miasta do Prus. W granicach Prus miasto pozostawało również po roku 1919, kiedy to większość Wielkopolski włączona została w granice odradzającej się państwowości polskiej. Okres ten, mimo iż miał zasadniczy wpływ na obecny kształt Międzyrzecza, jest słabo udokumentowany w historii polskiej.
 
  
 
Od roku 1945 miasto i ziemia międzyrzecka ponownie należą do Polski. 30 stycznia 1945 roku wojska radzieckie wyzwoliły Międzyrzecz, który po podziale administracyjnym z 15 marca 1945 wszedł w skład Pomorza Zachodniego i uzyskał statut powiatu. Na mocy umowy o repatriacji z 1944 roku na teren powiatu Międzyrzecz przesiedlono do 31.XII.1948 roku 23.629 osób z terenów polskich zajętych przez wschodniego sąsiada. Taka różnorodność etniczna przyczyniła się do powstania u nas barwnego przekroju narodowości, kultur i zwyczajów. Kolejne zmiany organizacji nowopowstałego państwa polskiego stworzyły w 1950 roku województwo zielonogórskie, w którym Międzyrzecz był do kolejnych zmian z roku 1975. Do 1957 roku zakończono odbudowę zasadniczej części miasta i przystąpiono do budowy nowych osiedli mieszkaniowych. Obchody 1000-lecia Państwa Polskiego w 1966 roku uczczono budową pomnika. W 1975 r. utworzono nowe województwo gorzowskie z Międzyrzeczem jako gminą. Ostatnie zmiany z 1999 r. reaktywowały powiat Międzyrzecz w ramach województwa lubuskiego.
 
 
Kalendarium wydarzeń
 
1005 - pierwsza wzmianka o Międzyrzeczu jako o ważnym grodzie u kronikarza niemieckiego Thietmara przy okazji opisu walk pomiędzy Bolesławem Chrobrym a Henrykiem II
1094 -Gall Anonim w swojej "Kronice" opisuje zdobycie Międzyrzecza przez Bolesława Krzywoustego "Albowiem tak dużymi siłami obległ gród Międzyrzecza i z taką gwałtownością nań szturmował , że w kilku dniach zmusił załogę do poddania się"
29.I.1230 -dokument fundacyjny założenia klasztoru cystersów "Paradis", gdzie wymienieni jako świadkowie są kasztelan międzyrzecki Teodoryk i jego syn Jan
1248 -mieszkańcy Międzyrzecza jako mieszczanie są wspomniani w Kronice Wielkopolskiej biskupa poznańskiego Boguchwała. Przyjmujemy ten rok jako datę nadania praw miejskich na prawie niemieckim
1426 -przysięga wierności złożona przez mieszczan międzyrzeckich królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi
1474 -zniszczenie miasta przez wojska Macieja Korwina. Odbudowa miasta
1485 -potwierdzenie przywileju lokacyjnego miasta przez Kazimierza Jagiellończyka
1520 -król Zygmunt Stary nadaje mieszczanom międzyrzeckim przywilej dający im prawo wyłączności na sprzedaż szarego sukna na terenie miasta
1520 -1574 -odbudowa zamku i miasta zniszczonych przez wojska niemieckie podążające na pomoc Krzyżakom
1574 -przejazd przez Międzyrzecz wybranego na króla Henryka Walezego
1606 -wielki pożar pustoszy miasto
1655 -1718 -dzieła zniszczenia dopełniają wojska szwedzkie, saskie i rosyjskie
1719 - budowa nowej siedziby starostwa - obecnie muzeum
1793 - Międzyrzecz pod panowaniem pruskim
 26.11.1806 - przejazd Napoleona przez miasto
1807-1815 -Międzyrzecz w granicach Księstwa Warszawskiego
1824-1827 - groźne pożary miasta
1924 - dodanie insygniów pruskich do piastowskiego orła na wieży ratusza
30.01.1945 -wyzwolenie Międzyrzecza
15.03.1945 -Międzyrzecz miastem powiatowym w ramach Pomorza Zachodniego
07.07.1945 -powstanie woj. poznańskiego z Międzyrzeczem jako miastem powiatowym
1950-1975 -przynależność miasta do woj. zielonogórskiego
1966 - obchody 1000-lecia polskiej państwowości. Budowa pomnika z tej okazji
1975 - miasto i gmina Międzyrzecz w woj. gorzowskim
1989 - nawiązanie współpracy z holenderską gminą Oudenbosch
1990 - Międzyrzecz siedzibą władz samorządowych
1991 - Podpisanie trójstronnej umowy partnerskiej z niemiecką gminą Haren (Ems) oraz holenderską gminą Vlagtwedde
1993 - podjęcie współpracy z dzielnicą Berlina -Wilmersdorf
1994 - remont wieży ratusza - pruskiego orła zastąpił orzeł polski
1998 - obchody jubileuszu 750-lecia nadania praw miejskich
1999 - reaktywowanie Międzyrzecza jako powiatu w ramach woj. Lubuskiego
1999 - otwarcie hali widowiskowo-sportowej
1999-2000 - powołanie nowej parafii i rozpoczęcie budowy Sanktuarium Pięciu Braci Międzyrzeckich
2001 - podpisanie porozumienia o współpracy z miastem Bad Freienwalde
2003 - obchody 1000-lecia miasta i 1000-lecia Męczeńskiej Śmierci Pięciu Braci Międzyrzeckich
2005 - powstanie Międzyrzeckiego Parku Przemysłowego
2005 - podpisanie umowy partnerskiej z miastem Andresy
2009 - otwarcie Pływalni Miejskiej "Kasztelanka"
2011 - otwarcie nowo wyremontowanego budynku Międzyrzeckiego Ośrodka Kultury 
 
Opracowano na podstawie monografii "Międzyrzecz i okolice" Praca Zbiorowa pod redakcją Tomasza Łuczaka i Doroty Matyjaszczyk, Międzyrzecz - Gorzów Wlkp.